Τρίτη 23 Σεπτεμβρίου 2014

Υπόγειος και σε αρκετό βάθος ο τέταρτος θάλαμος


Δυσκολεύει το έργο των αρχαιολόγων το χώμα στον τρίτο θάλαμο, 
καθώς δεν τους επιτρέπει να έχουν ακόμα οπτική επαφή με τον επόμενο χώρο
Υπόγειος και μάλιστα σε αρκετό βάθος είναι ο τέταρτος θάλαμος στον τάφο της Αμφίπολης, κανείς όμως δεν μπορεί να είναι σίγουρος πως είναι και ο τελευταίος.

Δεν υπάρχουν ενδείξεις ούτε γι' αυτό, ούτε και για το αντίθετο. Μέχρι στιγμής, το χώμα που υπάρχει ακόμη στον τρίτο θάλαμο δεν επιτρέπει στην ανασκαφική ομάδα να δει τι γίνεται στον επόμενο χώρο.

Έτσι δεν γνωρίζουν τίποτα πέρα από την ύπαρξη μαρμάρινου θυρώματος, την οποία διαπίστωσαν με χειροκίνητη γεώτρηση. Δεν μπορούν να πουν ακόμη αν στο δάπεδο του τρίτου θαλάμου υπάρχει κλίμακα ή ράμπα που οδηγεί προς τον τέταρτο και αν ο τέταρτος έχει χώμα στο εσωτερικό του ή όχι. Το μόνο που έχουν μάθει από τις ανασκαφικές πληροφορίες που συλλέγουν, είναι ότι το θύρωμα δεν είναι έκκεντρο στον τέταρτο τοίχο, αλλά έχει δημιουργηθεί προς τα αριστερά και πως αρχίζει αρκετά χαμηλά. Φαίνεται πάντως ότι με τις γεωτρήσεις έχει επιβεβαιωθεί πως ο τρίτος θάλαμος είναι υψηλότερος από τους άλλους δύο.

Τι θα ακολουθήσει; Θα βρεθούν, μπαίνοντας στον τέταρτο θάλαμο, μπροστά σε μια κρύπτη ή κόγχη στην οποία είχε τοποθετηθεί ο νεκρός; Ή μήπως θα συνεχίζεται η επαλληλία των θαλάμων; Μήπως υπάρχει διάδρομος, κάτι που θα θύμιζε πρόγονο των κατακομβών;

Κανείς δεν μπορεί να πει τίποτα, αφού, όπως αναφέραμε, δεν υπάρχει απεικόνιση. Ετσι, το μόνο που έχουν να κάνουν οι ανασκαφείς είναι να προσέχουν τις ενδείξεις και τις αποδείξεις που το ίδιο το μνημείο τους δίνει.

Προς το παρόν, συνεχίζονται οι αποχωματώσεις και οι υποστυλώσεις, καθώς και η συντήρηση υλικού και έτσι αναμένεται να κυλήσει ολόκληρη η εβδομάδα.

Μόνο εφόσον έχουν επαρκή στοιχεία, μπορεί να μελετηθούν και να προγραμματιστούν τα επόμενα βήματα. Διότι είναι άλλο να έχουν μπροστά τους έναν θάλαμο, τον τελικό -κάτι που όλοι εύχονται- και άλλο μια υπόγεια συνέχεια του μνημείου. Σε κάθε περίπτωση, αλλά πολύ περισσότερο στη δεύτερη, θα χρειαστούν επιπρόσθετα μέτρα ασφάλειας και για τους εργαζόμενους και για το μνημείο.

Οι γεωτρήσεις μέχρι στιγμής δεν έδειξαν να υπάρχουν θυρόφυλλα στο θύρωμα που ανακαλύφθηκε στον τέταρτο τοίχο. Χωρίς να αποκλείεται η περίπτωση να υπήρχαν και να έχουν πέσει, αν ισχύει ότι δεν υπήρχε θύρα τότε γίνεται πιθανότερο να υπήρχε και άλλος θάλαμος. Βεβαίως, το ίδιο το μνημείο αποδεικνύεται μακεδονικό, με στοιχεία διαφορετικά από όσα ξέρουμε γενικώς για τους μακεδονικούς τάφους. Που όμως έκαστος είναι μοναδικός.

Προς το παρόν, γεννώνται νέα ερωτήματα, όπως, επί παραδείγματι, πώς χώρεσαν όλα τα έπιπλα και η σαρκοφάγος του νεκρού από μια είσοδο στενότερη κατά μερικούς πόντους από ένα μέτρο. Αν και εφόσον υπήρχαν νεκρικές κλίνες ή θρόνοι, κάτι τέτοιο θα απαίτησε ειδικούς χειρισμούς. Υπάρχει όμως και η πιθανότητα στον τέταρτο θάλαμο να είχε ενταφιαστεί μονάχα η λάρνακα με τα οστά και κάποια κινητά κτερίσματα μικρού μεγέθους, αλλά φυσικά μεγάλης αξίας. Ανάμεσά τους, σκεύη συμποσίου, όπλα αν ο νεκρός ήταν άνδρας, άλλα σκεύη, κοσμήματα, και κάτι που συνηθίζεται στους μακεδονικούς τάφους, κάποιο χρυσό στεφάνι. Λόγω του μεγέθους τους το πλάτος της εισόδου δεν θα δημιουργούσε πρόβλημα για τη μεταφορά τους στα ενδότερα.

Οι ελπίδες των αρχαιολόγων για το ότι ο τάφος είναι ασύλητος, αναπτερώθηκαν από την εύρεση μικρής οπής στον τέταρτο τοίχο. Βρίσκεται σε αντίθετη θέση από ό,τι στους προηγούμενους και είναι πολύ μικρότερη. Ούτε 15 εκατοστά. Φαίνεται ότι οι αρχαίοι τυμβωρύχοι έφτασαν μέχρις εκεί, έσπασαν την πέτρα και βρέθηκαν μπροστά στα χώματα του τύμβου.

Θεώρησαν ότι δεν συνεχίζεται ο τάφος και δεν μεγάλωσαν την οπή από την οποία κοίταξαν.

Αμφίπολη, ένα μνημείο που συνεχώς αιφνιδιάζει
Από το μεσημέρι της Κυριακής που οι φωτογραφίες τους έκαναν τον γύρο του κόσμου, κανείς δεν έμεινε ασυγκίνητος με την εικόνα τους. Ψηλές, 2,27μ., επτά εκατοστά ψηλότερες από τις έξι διάσημες κόρες του Ερεχθείου, οι δύο Καρυάτιδες που αποκαλύφθηκαν πια ολόκληρες στην Αμφίπολη, φορούν ποδήρη χιτώνα με μακριά μανίκια, μακρύ κροσσωτό ιμάτιο με πλούσιες πτυχώσεις, έχουν μακριές μπούκλες και σκουλαρίκια στα αυτιά.

Είναι όμως οι μικρές λεπτομέρειες που συγκίνησαν όσους τις έβλεπαν ακόμη κι από τις φωτογραφίες του υπουργείου Πολιτισμού. Οπως τα ακροδάχτυλα των ποδιών τους και ο τρόπος που φιλοτεχνήθηκαν. Οι Καρυάτιδες στον λόφο Καστά, αντίθετα με εκείνες του Ερεχθείου που ο χιτώνας τους φτάνει ώς κάτω, αποκαλύπτουν λεπτομέρειες πάνω στους κοθόρνους που φορούν. Ενα είδος παπουτσιού με ψηλή σόλα που οι γυναίκες της εποχής έδεναν με κορδόνια. Εκεί βλέπει κανείς εύκολα τα χρώματα της διακόσμησής τους, το κίτρινο και το κόκκινο. Αλλά και η μπέρτα που φορούν, μας λέει η αρχαιολόγος κ. Ελένη Μπάνου, έχει ενδιαφέρον. «Όταν ζώνεται ψηλά -όπως σε αυτά τα δύο αγάλματα- την ονομάζουμε απόπτυγμα».

Χρειάστηκε να αφαιρεθούν τρεις σειρές από τους πωρόλιθους του τοίχου σφράγισης μπροστά από τον δεύτερο διαφραγματικό τοίχο, για να φανούν όρθιες οι Καρυάτιδες πάνω σε μαρμάρινα βάθρα μήκους 1,33 μ., ενώ αφαιρώντας χώματα η ομάδα βρήκε μεγάλα τμήματα των χεριών τους, ανάμεσά τους ολόκληρο τον αγκώνα της μιας από τις δύο.

Αν αυτά τα ευρήματα εντυπωσιάζουν κυρίως το κοινό που έβαλε στη ζωή του την ανασκαφή της Αμφίπολης σχεδόν σαν καθημερινή ανάγκη ενημέρωσης, οι αρχαιολόγοι ρίχνουν την προσοχή τους στον τέταρτο θάλαμο, η ύπαρξη του οποίου είναι γεγονός. Κατά τη διάρκεια δειγματοληπτικού ελέγχου με χειροκίνητο γεωτρύπανο, εντοπίστηκε νέο μαρμάρινο θύρωμα ανοίγματος 0,96 μ. (μικρότερο από τα προηγούμενα), στον βόρειο τοίχο του τρίτου χώρου.

«Είναι ένα μνημείο που συνεχώς αιφνιδιάζει. Όσο και αν το υποψιαζόμασταν δεν παύει να είναι έκπληξη η ύπαρξη του τέταρτου θαλάμου. Χρειάζεται υπομονή, ψυχραιμία και λίγα λόγια γιατί δεν έχουμε παράλληλό του ώστε να λέμε ότι είναι παρόμοιο με το τάδε» λέει στην «Κ» η γ.γ. του υπουργείου Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη. Η αποκάλυψη της τέταρτης εισόδου αλλάξει και πάλι τα ανασκαφικά δεδομένα, με τις ελπίδες να πέφτουν τώρα στην τέταρτη αίθουσα, μήπως εντέλει βρίσκεται εκεί ο ταφικός θάλαμος.

Υπάρχουν όμως ευχάριστα νέα και για το καινούργιο μαρμάρινο θύρωμα που εντοπίστηκε στην ανασκαφή. Η διευθύντρια της Γ΄ Εφορείας Προϊστορικών Κλασικών Αρχαιοτήτων, Ελένη Μπάνου, επισημαίνει μια ενδιαφέρουσα ομοιότητα για δύο ευρήματα τα οποία -όπως μας εξηγεί- έχουν χρονολογική συγγένεια. «Το μαρμάρινο θύρωμα που οδηγεί από τον δεύτερο στον τρίτο θάλαμο του μνημείου, είναι ίδιο με ένα ανάγλυφο από τη Θάσο το οποίο σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο Πολ Γκετί στην Καλιφόρνια» .

Εντυπωσιακή αναλογία
Άλλοι συνάδελφοί της στέκονται στο ύψος του μνημείου στον λόφο Καστά που αγγίζει τα 6,50 μ., από το δάπεδο στη θόλο. Το πλάτος των χώρων είναι 4,5 μ., όπως άλλωστε και η σκάλα. Αναλυτικότερα η απόσταση από τις Σφίγγες ώς τις Καρυάτιδες είναι 6 μ., από τις Καρυάτιδες στον τρίτο διαφραγματικό τοίχο είναι 4 μ,. κι από τον τρίτο διαφραγματικό ώς τον τέταρτο θάλαμο πάλι 6 μ. Όπως λένε διακεκριμένοι αρχαιολόγοι «υπάρχει μια αναλογία στο μνημείο».


Παρότι η ανασκαφή είναι ακόμη σε εξέλιξη στην περιοχή που αποκαλύφθηκαν οι Καρυάτιδες, αρκετοί ισχυρίζονται ότι τουλάχιστον ως προς τη χρονολόγηση «η ανασκαφέας φαίνεται να έχει δίκιο». «Δεν μπορεί αυτό το σημείο του μνημείου ως αρχιτεκτονική δομή να έγινε εκ των υστέρων» σημειώνει κορυφαία αρχαιολόγος.

Πράγματι είναι ένα μνημείο με μεγάλες διαστάσεις, σε μακρόστενο σχήμα όπως δείχνουν οι τρεις χώροι που αποκαλύφθηκαν, «σαν να σε προετοιμάζουν για ένα εντυπωσιακό ταφικό θάλαμο». Υπάρχουν όμως κι εκείνοι που προβληματίζονται για την έλλειψη μέχρι σήμερα θύρας στους χώρους.

Τα γλυπτά είναι δύσκολα
«Δεν περιμένουμε από τις Καρυάτιδες να χρονολογήσουμε τον τάφο. Τα γλυπτά είναι από τα πιο δύσκολα χρονολογήσιμα αρχαιολογικά ευρήματα. Πρέπει να καθαριστούν, να φωτογραφηθούν, να τις δουν οι ειδικοί, να ακουστούν διαφορετικές απόψεις» λέει στην «Κ» ο καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Πάνος Βαλαβάνης. Δύο πράγματα, λέει, παίζουν ρόλο. Το γεγονός ότι είναι αρχαϊστικές, έχουν δηλαδή στοιχεία παλιότερα από την εποχή τους, δυσκολεύει τη χρονολόγηση και ότι προέρχονται από ντόπιο εργαστήριο της περιοχής, του οποίου, όμως, δεν γνωρίζουμε και δεν έχουμε χρονολογήσει την παραγωγή του. «Οι τάφοι αυτοί δεν χρονολογούνται από τον γλυπτό τους διάκοσμο αλλά από τα κτερίσματα (εφόσον βρεθούν) και από την ίδια την ανασκαφή: το χώμα και τη στρωματογραφία».

Εξηγεί ακόμη ότι ο δημιουργός τους μπορεί να προέρχεται από κάποιο επαρχιακό εργαστήριο, αλλά να ήταν σημαντικός καλλιτέχνης της Μακεδονίας χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ανήκε στους επίσημους γλύπτες της αυλής του Μ. Αλεξάνδρου. Εκείνο πάντως που προβληματίζει τον κ. Βαλαβάνη, είναι ότι δεν έχει βρεθεί ώς σήμερα καμία θύρα. «Ταφικός θάλαμος χωρίς πόρτα είναι παράλογο» λέει χαρακτηριστικά.

Με ασπίδες και δόρατα
Αν όλες αυτές οι λεπτομέρειες απασχολούν τους αρχαιολόγους, την Κυριακή το μεσημέρι, δύο πούλμαν με συνεπαρμένους Έλληνες που κρατούσαν ασπίδες και δόρατα κατέφτασαν στο χωριό Μεσολακκιά. Ηθελαν, να αποτίσουν φόρο τιμής στην Αμφίπολη…

Οι φήμες για ανεύρεση νομισμάτων στο εσωτερικό του τάφου διαψεύδονται από στελέχη του ΥΠΠΟΑ που ισχυρίζονται ότι «δεν αληθεύει», ενώ οι υπηρεσίες του προβληματίζονται ήδη για το πώς μπορεί να γίνει σωστά η ανάδειξη αυτού του μνημείου-γρίφου. Πώς θα γίνει επισκέψιμος ο χώρος, κάτι βέβαια που θα φανεί μετά την ολοκλήρωση της ανασκαφής. Η λύση του στεγάστρου είναι μια πρόταση, ενώ εξετάζεται να προχωρήσουν οι υπηρεσίες σε μια πιο υποβλητική κατασκευή που θα θυμίζει κέλυφος. «Αυτά είναι πρόωρα σχέδια» διαφωνούν όσοι προσπαθούν επικεντρωθούν στις τεχνικές εργασίες. Σύμφωνα με το ΥΠΠΟΑ δρομολογείται η απομάκρυνση χώματος από τον δεύτερο χώρο προκειμένου να μπορούν να περάσουν μεγάλου μήκους μεταλλικά στοιχεία αντιστήριξης και υποστήλωσης του τρίτου θαλάμου.


Επίσης από τον σφραγιστικό τοίχο μπροστά στις Καρυάτιδες θα αφαιρεθούν και άλλοι λίθοι για να τοποθετηθεί μεταφορική ταινία απομάκρυνσης χώματος, ενώ στον πρώτο χώρο οι υπεύθυνοι θα αφαιρέσουν κατά 1 μ. το χώμα ώστε να φτάσουν στο έδαφος. Όταν, τέλος, ξεκινήσει η πρώτη φάση αντιστήριξης- υποστύλωσης του τρίτου χώρου θα ξεκινήσει το «κούρεμα» των επιχώσεων πάνω από το ταφικό μνημείο.

Κωνσταντίνος Τασούλας: «Για τον νεκρό θα μιλήσει η αρχαιολογική σκαπάνη»

Στην εκτίμηση ότι ο νεκρός του τύμβου Καστά πιθανότατα δεν είναι ο Μέγας Αλέξανδρος προέβη ο υπουργός Πολιτισμού, Κωνσταντίνος Τασούλας, μιλώντας στην πρωινή εκπομπή «Κοινωνία Ωρα Mega», τονίζοντας ωστόσο ότι πρόκειται «για ένα πρόσωπο αντίστοιχο ενός μνημείου αυτού του μεγαλείου». «Δεν υπάρχουν γραπτά στοιχεία για το πού είναι θαμμένος ο Μέγας Αλέξανδρος, αυτό είπα και όχι ότι ο τάφος δεν ανήκει στον Μέγα Αλέξανδρο» ανέφερε λίγο αργότερα στα Παραπολιτικά 90.1: «Δεν απογοήτευσα κανέναν, ούτε ενθουσιάζω κανέναν. Η αρχαιολογική σκαπάνη θα πει ποιος είναι θαμμένος στον τύμβο της Αμφίπολης και όχι ο υπουργός Πολιτισμού».

Όπως δήλωσε στον ίδιο ραδιοφωνικό σταθμό η γενική γραμματέας Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, «Στην περίπτωση του συγκεκριμένου μνημείου έχουμε ως δεδομένο ότι είναι ένα πολύ ιδιόρρυθμο μνημείο καθώς δεν υπάρχει κάτι παράλληλο. Τα όσα συναντούν οι αρχαιολόγοι είναι πράγματα πρωτόγνωρα. Είναι εντελώς λάθος να μιλάμε για την ταυτότητα του όποιου νεκρού. Τα στοιχεία δεν επαρκούν για να έχουμε ξεκάθαρη εικόνα και άποψη».

Μεγάλο Θέμα στο BBC: «Ενθουσιασμένοι οι Έλληνες με τον τάφο»

«Η ανακάλυψη ενός τεράστιου τάφου στη Βόρεια Ελλάδα, που χρονολογείται από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, έχει ενθουσιάσει τους Ελληνες, αποσπώντας τους από τη δεινή οικονομική κρίση», γράφει το BBC σε εκτενές ρεπορτάζ που φιλοξενείται στην ιστοσελίδα του.

Το δημοσίευμα του BBC για την Αμφίπολη που ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο
Ένα ρεπορτάζ που έχει ταξιδέψει εκτενώς στο Διαδίκτυο και έχει αναπαραχθεί από το ισραηλινό site israelinews.co, καθώς και από το αυστραλιανό australianews, την ίδια ώρα που το Discovery έχει την αποκάλυψη των ολόσωμων Καρυάτιδων της Αμφίπολης πρώτο θέμα στις ειδήσεις του.

Παρακολουθούμε με δέος

«Αναρωτιούνται ποιος είναι θαμμένος εντός του», γράφει επιπρόσθετα το BBC, προχωρώντας σε εκτενή αναφορά της αρχαιολογικής ανασκαφής της Αικατερίνης Περιστέρη και της ομάδας της, ενώ διαθέτει και δήλωση του υπουργού Πολιτισμού Κωντανστίνου Τασούλα που λέει στο βρετανικό μέσο: «Παρακολουθούμε με δέος και βαθιά συγκίνηση την ανασκαφή της Αμφίπολης. Είναι ένα ταφικό μνημείο μοναδικών διαστάσεων και εντυπωσιακής καλλιτεχνικής μαεστρίας. Τα πιο όμορφα μυστικά είναι ακριβώς κάτω από τα πόδια μας».

Ο ρεπόρτερ του BBC προχώρησε την έρευνά του μιλώντας με κατοίκους της περιοχής. Πολλοί από αυτούς μοιράζονται την πεποίθηση ότι ο τάφος ανήκει στον Μέγα Αλέξανδρο ενώ παραδέχονται πως τους έχουν προσεγγίσει με προσφορές για να πουλήσουν τη γη τους αλλά περιμένουν την ετυμηγορία των αρχαιολόγων. «Πριν από την ανακάλυψη, η γη εδώ δεν κόστιζε τίποτα. Αλλά και τώρα κανείς δεν πουλάει», σχολιάζει παραστατικά στο Μέσο η Μένια Κυριακίδου, κάτοικος της Μεσολακκιάς.


Πηγή: Αγγ. Κώττη, Έθνος , Γ. Συκκά, Καθημερινή 1, Καθημερινή 2


 Ἔρρωσο


ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Επειδη Η Ανθρωπινη Ιστορια Δεν Εχει Ειπωθει Ποτε.....Ειπαμε κι εμεις να βαλουμε το χερακι μας!

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

1

Το Ενατο Κυμα